تفاوت هارد HDD و SSD : تفاوتی به وسعت دو جهان

کامپیوترها بدون داشتن درایو حافظه مثل زنبور بی‌عسل هستند. فرض کنید اگر درایو حافظه وجود نداشت، هیچ تنطیماتی روی دستگاهتان ذخیره نمی‌شد، اصلا ویندوزی نداشتید که بتوانید تنظیمات آن را ذخیره کنید! چه رسد به اینکه بخواهید بازی یا برنامه‌ی خاصی روی آن نصب کنید و از کار با آن لذت ببرید! واقعا دنیای کامپیوتر و لپ تاپ ها بدون درایو حافظه پوچ و بی‌معنا می‌شد! حال که زندگی تمامی کامپیوترها به وجود حافظه گره خورده است، بیایید در دنیای درایوهای حافظه گشتی بزنیم و ببینیم حافظه‌ها چه تفاوتی با یکدیگر دارند و کدام‌یک انتخاب بهتری نسبت به سایرین هستند؟ پس با ما همراه شوید تا بیشتر درمورد تفاوت هارد HDD و SSD با یکدیگر صحبت کنیم.

هارد چیست؟

قبل از اینکه درباره تفاوت هارد HDD و SSD صحبت کنیم ابتدا به معرفی این دو درایو ذخیره سازی اطلاعات می‌پردازیم. هارد درایو یا دیسک ثابت نوعی مخزن حافظه‌ی الکترو-مکانیکی است که با استفاده از مخازن مغناطیسی، داده‌های دیجیتالی را بر روی یک یا چندین دیسک گردان ذخیره و در صورت نیاز بازخوانی می‌کند. معمولا داده‌ها در این روش با کمک یک سر مغناطیسی و بازوی محرک روی دیسک‌های گردان ثبت می‌شوند. داده‌ها در هارد دیسک به‌صورت تصادفی و در بلوک‌های کوچک اطلاعاتی ذخیره می‌شوند و همین موضوع باعث می‌شود به روش‌های گوناگونی و بدون نیاز به ترتیب خاصی قابل‌بازخوانی باشند. حافظه‌ی هارد‌ها غیرفرار است، به همین دلیل داده‌ها حتی با خاموش شدن دستگاه از بین نمی‌روند و برای همیشه در هارد باقی می‌مانند.

SSD چیست؟

درایو حالت جامد (SSD) نوعی منبع ذخیره‌ی داده‌ است که با استفاده از حافظه‌ی فلش، اطلاعات را در خود ذخیره می‌کند. این حافظه به‌گونه‌ای طراحی شده است که با کمک مجموعه‌ای از مدارات، بتواند به‌طور مداوم داده‌‌ها را در خود ذخیره کند. از آنجا که این نوع از درایو‌های حافظه برخلاف همتای مغناطیسی خود دارای سر خواندن و نوشتن و دیسک ذخیره‌ی اطلاعات نیستند، به آن‌ها دیسک یا دستگاه حالت جامد گفته می‌شود.

از هارد HDD تا حافظه SSD

هارد دیسک‌ها یا همان HDDها اولین مخزن‌های ذخیره‌ی داده‌ها در دنیای کامپیوتر هستند و می‌توان آن‌ها را به عنوان یکی از باستانی‌ترین اختراعات در تاریخ تکنولوژی‌های کامپیوتری به حساب آورد. اولین هارد با نام هارد دیسک IBM 650 RAMAC در سال ۱۹۵۶ به جهان معرفی شد. اگر نام این درایو حافظه را در گوگل جست‌وجو کنید متوجه خواهید شد که اولین هارد شباهت چندانی به حافظه‌های امروزی نداشت و بیشتر شبیه به یک یخچال غول‌پیکر بود. این حافظه با وجود اندازه‌ی چشمگیر و ۵۰ دیسک ۷۰ سانتی متری خود، تنها می‌توانست ۳.۷۵ مگابایت را در خود ذخیره کند! این دستگاه که تنها به منظور مصارف دولتی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گرفت در سال ۱۹۶۹ منسوخ شد و جای خود را به مدل‌های جدیدتر و کوچکتری داد که ظرفیت بیشتری برای ذخیره‌ی اطلاعات داشتند.
حافظه‌های SSD برخلاف HDDها از قدمت چندانی برخوردار نیستند. این حافظه‌ها با افزایش تمایل بشر به استفاده از حافظه‌های جانبی پا به عرصه‌ی تکنولوژی گذاشتند. در سال ۱۹۷۰ حافظه‌های جانبی در قالب مموری حبابی وارد بازار شدند و در ۱۹۸۰ محبوبیت خود را از دست دادند. با این حال این مموری‌ها زمینه‌ای برای تولید فلش مموری‌های امروزی فراهم کردند که برای ذخیره و نگهداری اطلاعات نیازی به دریافت مداوم نیروی برق ندارند. حافظه‌های SSD برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ و با ظهور نوت بوک‌ها وارد بازار شدند. در سال ۲۰۰۷ نخستین حافظه‌ی SSD با ظرفیت ۱ گیگابایت به بازار عرضه شد و با پیشرفت هرچه بیشتر لپ تاپ‌ها و افزایش قدرت آن‌ها، ظرفیت این حافظه‌ها نیز افزایش پیدا کرد.

هارد HDD و حافظه SSD چگونه کار می کنند و در کارکرد چه تفاوتی با هم دارند؟

حالا وقت آن است که به بیان تفاوت هارد HDD و SSD بپردازیم. همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم هاردهای HDD به‌صورت الکترو-مکانیکی کار می‌کنند. این یعنی مدارهای موجود در این هاردها نیروی محرکه‌ی اجزای داخلی آن را تامین می‌کنند و آن‌ها را به کار می‌اندازند. هارد دیسک‌ها از چند جزء بسیار مهم تشکیل شده‌اند که در کنار هم منجر به ذخیره‌سازی و بازیابی اطلاعات شما می‌شوند. دیسک‌ها یا پلاتر‌ها، صفحاتی گردان و مغناطیسی هستند که جایگاه اصلی ذخیره‌ی داده‌های شما هستند. اطلاعات توسط یک سَری مخصوص ثبت و خواندن داده‌ها، که با کمک بازوی محرک روی دیسک حرکت می‌کند، روی پلاتر ثبت و در صورت نیاز به همین روش بازخوانی می‌شوند.
حافظه‌های SSD ساختار بسیار متفاوتی دارند. این حافظه‌‌ها برای ثبت و ذخیره‌ی اطلاعات از مدارها کمک می‌گیرند. مدارهای نیمه هادی به کار رفته در این حافظه‌ها بدون کمک گرفتن از اجزای مکانیکی اطلاعات شما را در خود ذخیره می‌کنند و هنگامی که به آن‌ها نیاز دارید با سرعت هرچه تمام‌تر داده‌هایتان را بازیابی می‌نمایند. هر دو حافظه غیرفرار هستند و در صورت خاموش شدن و جدا شدن از منبع انرژی اطلاعات شما را در خود نگه می‌دارند.

تفاوت هارد HDD و SSD در چیست؟

• سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات

سرعت دو حافظه در خواندن و نوشتن اطلاعات یکی از تفاوت‌های اصلی بین هارد دیسک و حافظه‌ی حالت جامد است. هنگامی که پای سرعت در میان باشد SSD همتایی ندارد. در حالی که حافظه HDD برای انجام دستورات به کمی زمان نیاز دارد، کامپیوترهایی که مجهز به حافظه SSD هستند سریع بوت می‌شوند و در عرض چند ثانیه عملیات موردنظر را به پایان می‌رسانند. باز و بسته شدن پوشه‌‌ها، اجرای برنامه‌ها و انتقال فایل‌ها، همه و همه با حضور SSD در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شوند.

• تاثیرات مغناطیسی

هارد دیسک‌ها از اجزای مغناطیسی تشکیل شده‌اند و اطلاعات شما را روی صفحات مغناطیسی ثبت می‌کنند، بنابراین می‌توان حدس زد که در صورت قرار گرفتن در جوار آهن‌ربا یا هر شی دیگری که داری تاثیر مغناطیسی باشد، اطلاعات ثبت شده روی آن نیز تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. در بیشتر مواقع اطلاعات ثبت شده روی HDD تحت تاثیرات مغناطیسی پاک خواهند شد؛ اما SSDها دربرابر اثرات مغناطیسی در امان هستند، چرا که برای ذخیره‌ی اطلاعات از صفحات مغناطیسی کمک نمی‌گیرند.

• رمزنگاری

رمزنگاری به معنای تبدیل داده‌ها و به کدهایی نامفهوم و غیرقابل خوانش است که معمولا با هدف حفاظت از داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. رمزنگاری در درایوهای حافظه به‌صورت بخش بخش انجام می‌شود و داده‌های هر بلوک به صورت مجزا کدگذاری می‌شوند. این کار در هر دو مدل درایو حافظه تقریبا به یک صورت انجام می‌شود و برای کدگذاری پیشرفته‌تر آن‌ها می‌توان از برخی نرم‌افزارها کمک گرفت.

• لرزش به هنگام ذخیره‌ی اطلاعات

هارد دیسک‌ها از اجزای مکانیکی تشکیل شده‌اند، تمامی این اجزا در حین ثبت اطلاعات در فضای موجود در قاب HDD به حرکت در می‌آیند و داده‌ها را روی دیسک‌ها‌ی مغناطیسی گردان ثبت می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود تا هاردهای HDD لرزش بیشتری در حین ذخیره‌ی داده‌ها داشته باشند. اما فعالیت حافظه‌ی SSD به دلیل نبود اجزای مکانیکی بدون کوچکترین حرکت یا لرزشی انجام می‌شود.

• طول عمر

بله! حافظه‌ها عمر محدودی دارند، به‌خصوص حافظه‌های SSD. این مدل از حافظه‌ها در هر بلوک دارای سلول‌های حافظه‌ای هستند که قابلیت ثبت و حذف محدودی دارند. معمولا با گذشت ۶ سال سلول‌های موجود در مدار حافظه‌ی SSD توانایی خود را در ثبت و نگهداری اطلاعات از دست می‌دهند. هارد دیسک‌ها نیز دارای طول عمر محدود هستند، چرا که ابزارهای مکانیکی موجود در آن‌ها به مرور زمان دچار فرسودگی می‌شوند و کارایی خود را از دست می‌دهند؛ با این حال فضای مغناطیسی موجود بر روی دیسک‌های HDD دچار محدودیت ثبت و حذف نیست.

• سرعت راه اندازی

عملکرد حافظه‌های SSD از هر نظر سریع‌تر از حافظه‌های HDD است. مکانیزم فعالیت این حافظه‌ها باعث شده است تا آن‌ها بتوانند سرعت بسیار بالاتری را به کاربر ارائه دهند و این سرعت را در تمامی مراحل از راه‌اندازی گرفته تا بازخوانی اطلاعات به‌خوبی حفظ کنند.

• حداکثر ظرفیت‌های رایج

حداکثر ظرفیت ارائه شده برای حافظه‌های SSD، حجم ۴ ترابایت است که به دلیل قیمت بالا چندان در دسترس نیست. بنابراین کاربرانی که حافظه‌های SSD را برای خود انتخاب می‌کنند می‌توانند حافظه‌هایی با ظرفیت ۵۰۰ گیگابایت تا ۱ ترابایت را برای خود تهیه کنند. این در حالی است که کمترین ظرفیت در نظر گرفته شده برای هارد دیسک‌‌ها ۵۰۰ گیگابایت است و کاربران می‌توانند با صرف هزینه‌‌های نه چندان زیاد از ظرفیت بسیار بالاتری بهره‌مند شوند. از سوی دیگر حداکثر ظرفیت درنظر گرفته شده برای HDDها تا ۱۵ ترابایت نیز می‌رسد.

• تحمل در برابر سرما و گرما

هر دو حافظه‌ی SSD و HDD همچون هر قطعه‌ی الکترونیکی دیگری در برای سرما و گرما حساس هستند. سرما و گرمای بیش از حد می‌تواند برای اجزای داخلی و مدارهای هر یک از این دو حافظه کشنده باشد و به‌طور کامل درایو حافظه‌ی شما را از کار بیندازد. بهترین دما برای نگهداری هر دو درایو، دمای اتاق است. با این وجود حافظه‌های حالت جامد مقاومت بالاتری در مقابل حداقل و حداکثر دما دارند.

• وزن

یکی دیگر از تفاوت‌های بارز HDD و SSDها در وزن آن‌ها است. HDDها به مراتب سنگین‌تر از حافظه‌های حالت جامد هستند. به دلیل وجود قطعات متفاوت وزن انواع حافظه‌‌های HDD چیزی بین ۱۱۵ تا ۷۲۰ گرم است. اما حافظه‌های SSD تماما از مدار تشکیل شده‌اند و تنها وزن برد مدارها و قالب ‌بیرونی آن‌ها را یدک می‌کشد. معمولا حافظه‌های حالت جامد بین ۴۵ تا ۶۰ گرم وزن دارند و به نسبت هارد دیسک‌ها درایوهای بسیار سبک‌تری هستند.

• ایجاد سروصدا به هنگام ذخیره سازی اطلاعات

احتمالا برای تمامی افرادی که با کامپیوترهای دارای هارد دیسک کار می‌کنند شنیدن صدای چرخش و قژقژ در حین ذخیره‌ی اطلاعات سنگین امری طبیعی است و تقریبا به آن عادت کرده‌اند. این سروصدا به دلیل حرکت بازوی خواندن و نوشتن و چرخش موتور محرک پلاترها ایجاد می‌شود. اما حافظه‌های حالت جامد درهنگام ذخیره‌سازی اطلاعات شما هیچ سروصدایی ندارند و در سکوت کامل به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

• مصرف انرژی و تولید گرما

از آنجا که حافطه‌های حالت جامد دارای موتور محرکه و پلاتر گردان نیستند، برای فعالیت نیازی به انرژی زیادی ندارند و انرژی دریافتی خود را به بهترین نحو ممکن در راستای ذخیره یا خوانش اطلاعات صرف می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود که SSDها گرمای کمتری تولید کنند. در مقابل HDDها برای فعالیت به انرژی بیشتری نیاز دارند و چرخش موتورهای محرکه و دیسک‌های مغناطیسی باعث تولید گرمای بیشتری توسط این درایو‌ها خواهد شد.

• مقاومت در برابر ضربه و لرزش

SSDها در این بخش از مقایسه نیز گوی سبقت را از حریف خود می‌ربایند. باز هم طراحی خاص حافظه‌های حالت جامد به کمکشان می‌آید و باعث می‌شود در برابر ضربه، لرزش یا هر حادثه‌ی غیرمترقبه‌ی دیگری که موجب وارد آمدن شوک به حافظه می‌شود، مقاوم‌تر باشند. در سوی دیگر داستان، هارد دیسک‌ها به دلیل داشتن قطعات متحرک و فضای خالی بیشتری که این قطعات را در بر می‌گیرند در برابر انواع ضربه و شوک آسیب‌پذیرتر خواهند بود.

• میزان در دسترس بودن

میزان در دسترس بودن به قابلیت خریداری هر یک از این قطعات کامپیوتری توسط اقشار مختلف جامعه اشاره دارد. مسلما هارد دیسک‌ها با وجود قیمت‌گذاری منصفانه‌تر و امکان تهیه‌ی بالاترین ظرفیت‌ها با قیمتی معقول از دسترسی بالاتری برخورداند و اقشار بیشتری می‌توانند یکی از انواع درایو HDD را برای خود تهیه کنند. حافظه‌های SSD دارای قیمت بالاتری هستند و ظرفیت کمتری را ارائه می‌دهند؛ این قیمت‌گذاری با توجه به قابلیت‌های ویژه‌ی این نوع خاص از حافظه انجام شده، به همین دلیل امکان تهیه آن برای همه افراد جامعه وجود ندارد.

• ماندگاری

از نظر ماندگاری SSDها بسیار مقاوم‌تر و ماندگار‌تر از هارد دیسک‌ها هستند و می‌توانند در شرایط گوناگون بهتر عمل کنند. در واقع عدم وجود قطعات مکانیکی باعث شده است تا حافظه‌های حالت جامد در این زمینه قدرتمندتر عمل کنند.

• اندازه

معمولا هارد دیسک‌ها به دلیل طراحی خاصشان دارای محدودیت در اندازه هستند و نمی‌توان آن‌ها را از حد مشخصی کوچکتر تولید کرد. اما SSDها می‌توانند در قالب جعبه‌‌های کوچک ۶ سانتی‌متری تولید شوند.

جدول مقایسه:

سخن پایانی

همانطور که متوجه شده‌اید هر دو درایو حافظه به‌شدت کارآمد و لازم هستند اما می‌توان گفت که انتخاب SSDها با وجود قیمت بالاتر، انتخاب بهتر و مناسب‌تری است. بنابراین اگر دوست دارید بهترین عملکرد را در ذخیره و بازیابی اطلاعاتتان داشته باشید، برای تهیه‌ی یک هارد SSD فوق‌العاده، پس انداز کنید.

نظر شما درمورد انواع حافظه‌های کامپیوتر چیست؟ به نظر شما داشتن حافظه‌ی SSD از نظر اقتصادی به صرفه‌تر است یا هارد HDD؟ شما کار با کدام حافظه را ترجیح می‌دهید؟ به نظر شما تفاوت هارد HDD و SSD در چیست؟ اگر تجربه‌ای در زمینه‌ی استفاده از انواع حافظه دارید یا سوالی در این مورد ذهن‌تان را درگیر کرده است، آن را در بخش دیدگاه‌ها با ما و سایر خوانندگان درمیان بگذارید.